Wszyscy producenci samochodów pracują nad ulepszeniem systemów bezpieczeństwa, które są instalowane w ich dziełach. Jedną z takich innowacji jest system stabilizacji pojazdu, znany również jako stabilizacja dynamiczna. W krajach zachodnich (Unia Europejska, USA i Kanada) wynalazek ten musi być koniecznie obecny w każdym samochodzie, który jest produkowany od 2011 roku.
To zabezpieczenie może być oznaczane różnymi skrótami — każdy producent nazywa system obecny w jego modelach na swój sposób. Samochody europejskie i amerykańskie bardziej charakteryzuje oznaczenie ESP, dla Hondy, Kia i Hyundai — ESC. Właściciele BMW, Jaguara i Rovera korzystają z DSC, a kierowcy Volvo z DTSC. Honda i Acura mają VSA, Toyota — VSC, a Infiniti, Subaru i Nissan — VDC.
Niezależnie od nazwy tego systemu, działa on na tej samej zasadzie i ma ten sam zestaw funkcji.
Szczegółowe spojrzenie na system kontroli stabilności
Ta innowacja w świecie elektroniki samochodowej pozwala utrzymać stabilność samochodu i jego sterowność. Jest w stanie z wyprzedzeniem określić obecność krytycznej sytuacji na drodze i zmniejszyć prawdopodobieństwo jej wystąpienia. Kierowca ustawia dopuszczalną trajektorię, poza którą system nie może wyprowadzić samochodu. Dostępne są różne tryby jazdy: przyspieszanie, hamowanie, jazda na wprost, pokonywanie zakrętów i swobodne toczenie.
Jak działa system
Działanie systemu stabilizacji toru jazdy samochodu jest złożone i wieloskładnikowe, składające się z kilku systemów pomocniczych, a mianowicie:
- {SPACE} hamulce przeciwblokujące;
- rozkład siły hamowania;
- elektroniczna blokada mechanizmu różnicowego;
- kontrola trakcji.
Oprócz tych ważnych komponentów, system kontroli stabilności pojazdu nie działałby prawidłowo bez czujników wejściowych, jednostki sterującej i układu hydraulicznego, które uruchamiają wszystkie niezbędne polecenia. Czujniki wejściowe przetwarzają parametry pojazdu i przekształcają je w sygnały. Następnie czujniki są włączane, dzięki czemu system dokonuje złożonej analizy działań kierowcy i parametrów ruchu pojazdu.
Pod uwagę brane są informacje z dużej liczby czujników monitorujących następujące parametry:
- kąt skrętu kierownicy;
- zmiany ciśnienia w układzie hamulcowym;
- zachowanie wskaźnika świateł stopu;
- prędkość rozstawu osi;
- przyspieszenie poprzeczne i wzdłużne.
Stabilność kierunkowa pojazdu ma jednostkę sterującą, która jest połączona z silnikiem i automatyczną skrzynią biegów.
Zasada działania
Ale w jaki sposób system może wykryć początek niebezpiecznej sytuacji? Porównuje on to, co robi kierowca i to, co dzieje się w tym czasie z pojazdem. Jeśli kierowca popełni błąd w kierowaniu, który może skutkować utratą stabilności pojazdu, system włącza się i informuje użytkownika o niebezpieczeństwie.
Istnieje kilka możliwości ustabilizowania obecnej sytuacji:
- aktywacja hamulców na określonej grupie kół;
- zmiana momentu obrotowego w układzie napędowym;
- aktywacja aktywnego układu kierowniczego.
W przypadku podsterowności ESP może zastosować kilka opcji jednocześnie, aby zapobiec znoszeniu samochodu z dopuszczalnej trajektorii.
Zestaw dodatkowych funkcji
Producenci rozszerzają standardowy zestaw funkcji obecnych w systemie stabilizacji toru jazdy samochodu. Są to tak zwane podsystemy:
- Wzmocnienie hamulców z hydrauliczną zasadą działania;
- przewidywanie prawdopodobieństwa przewrócenia się samochodu i zapobieganie takiej sytuacji. ESP analizuje stabilność poprzeczną pojazdu, która zmienia się podczas jazdy po drogach o nawet stosunkowo niewielkim nachyleniu. Stabilność wzdłużna pojazdu jest również ściśle monitorowana;
- Unikanie kolizji może działać tylko w pojazdach wyposażonych w adaptacyjny tempomat. W celu ostrzeżenia kierowcy aktywowane są sygnały dźwiękowe i wizualne. Gdy sytuacja staje się krytyczna, uruchamiana jest pompa wsteczna w celu zwiększenia ciśnienia w układzie hamulcowym;
- kontrola przyczepy, która będzie podążać za pojazdem, bez zapętlania się lub przekraczania granic dopuszczalnej trajektorii;
- stabilizacja układu hamulcowego po jego nagrzaniu;
- oczyszczanie tarcz hamulcowych z wilgoci, która mogłaby pogorszyć ich działanie. Funkcja ta jest aktywowana w określonych okolicznościach (prędkość powyżej 50 km/h i włączone wycieraczki);
- zapobieganie poślizgowi samochodu na drodze.
Wszystkie powyższe funkcje są prezentowane jako dodatkowe rozszerzenie oprogramowania standardowego ESP.
ESP może nawet kontrolować działanie automatycznej skrzyni biegów, redukować biegi i aktywować wymagany tryb pracy.
ESP — pomoc czy przeszkoda?
Trudno w to uwierzyć, ale nie we wszystkich przypadkach taki inteligentny system bezpieczeństwa jest w stanie pomóc kierowcy. Wielu doświadczonych właścicieli samochodów zauważa, że dzięki temu systemowi nie jest możliwe wykorzystanie pełnej mocy samochodu i zademonstrowanie jego limitu możliwości.
Zdarzają się nawet niebezpieczne sytuacje, z których ESP uniemożliwia prawidłowe wyjście. Zdarza się to jednak bardzo rzadko. Doświadczeni i pewni siebie kierowcy wybierają samochody, w których system stabilizacji toru jazdy można wyłączyć na siłę.
Zalety ESP są niezaprzeczalne, ale nie należy w pełni polegać na tym innowacyjnym rozwiązaniu, zapominając o rozwadze i ostrożności. Prawa fizyki nie są w stanie przekreślić żadnego ulepszenia samochodu.